Column - FNV-congres: is er hoop?

Op 10 en 11 mei is er een FNV congres. Daar wordt de balans van de voorbije vier jaar opgemaakt.
Daar worden de lijnen voor de komende vier jaar uitgezet. En daar kiest het Ledenparlement een nieuw bestuur.

Zo'n congres heeft verschillende invalshoeken. Primair horen inhoud en richting van het vakbondswerk er aan de orde te komen. Daarnaast en daarna óók de structuur en de bestuursposities.

Opvallend, en niet om vrolijk van te worden: de discussie over structuren en het gevecht om de macht dreigen het broodnodige debat over de inhoud, het wat, waarom, waartoe en hoe, te overvleugelen.

Kandidaat bestuurslid Roel Berghuis publiceerde enkele keren. In het blad Zeggenschap, in het FD en via website Joop.nl. Veelbelovend: hij geeft hier een uitstekende aanzet tot een krachtige analyse, een basis voor vakbondsvisie en vakbondsbeleid.
Jammer is dat hij het fundamentele verschil met het gebrek aan analyse en de 'vaagpraat' van het 'officiële' MeerJarenBeleidsPlan onvoldoende lijkt te doorzien.

Verontrustend is dat de focus van de discussie daarna al snel lijkt te verschuiven van de inhoud naar de structuur, en de bijbehorende (machts)posities. De contouren van een machtsstrijd lijken zich af te tekenen.
Object daarvan: het Dagelijks Bestuur van de FNV: wie wordt gekozen?
Vijf kandidaten trekken als eenheid de verkiezingen in. 'Omdat de FNV eensgezindheid over de koers nodig heeft'. Anderen zetten zich daar, om wisselende redenen, fel tegen af.

Dat is allemaal geen nieuw fenomeen in de FNV, maar wel riskant: de verzwakte positie van de Nederlandse Vakbeweging schreeuwt juist om grondige bezinning op beleid, inhoud en aanpak.

Wat dat van de FNV vraagt? Eerlijk in de spiegel durven kijken, de tijd willen nemen voor een gedegen, onbevooroordeelde analyse van jezelf en van de maatschappelijke verhoudingen waarin je opereert. Een respectvol inhoudelijk debat dáárover durven aangaan.

Daarbij is mijn overtuiging dat mensen, die voor 100% het gelijk - of ongelijk - aan hun kant hebben, niet bestaan.

Gevechten over 'wie heeft het voor het zeggen' en 'wat is de juiste structuur' bemoeilijken een dergelijk debat, en brengen de FNV verder in de gevarenzone.
Daarmee dreigen ook de vele hoopgevende vakbondsacties van de afgelopen jaren vast te lopen in een FNV die niet bij machte lijkt concrete resultaten en een succesvolle aanpak samen te smeden tot een krachtig 'vakbondsconcept'.

Die onmacht doet bepaald geen recht aan schoonmakers, beveiligers, metaalarbeiders, medewerkers van distributiecentra, werkers in de zorg, en al die anderen die weer smoel proberen te geven aan de vakbond als strijdbare tegenmacht tegen neoliberale graai- en verdeelzucht.

In weerwil van veel hosanna's is de FNV er nog steeds niet in geslaagd de crisis van 2011-2012, toen Agnes Jongerius en Henk van der Kolk het veld moesten ruimen, te boven te komen.
De inhoudelijk-strategische tegenstellingen van toen bestaan nog steeds.

Het zittende bestuur heeft de inhoudelijke discussie niet echt aangedurfd, maar begraven onder een 'voor elk wat wils' verhaal. Begrijpelijk als je kijkt hoe mensen met soms diametraal verschillende opvattingen het vier jaar lang samen in één bestuur moesten zien te rooien.

Onbegrijpelijk is alleen, dat tot nu toe geen enkele van de bestuurskandidaten de noodzakelijke analyse, herbezinning en het debat rond koers en werkwijze van de FNV op de agenda zet.
Maar we hebben toch net een uitgebreid 'visietraject' achter de rug? Met alle respect: de colleges, sommige daarvan extreem zwak, en de 'discussie'bijeenkomsten - weinig meer dan balletjes op- en overgooien - waren een nuttig startmoment…maar meer ook niet.

Het is vijf voor twaalf. Het fundamentele debat nóg een keer voor je uit schuiven brengt de 5 jaar uitgestelde implosie van de FNV angstig dichtbij.

Dat kan en mag niet gebeuren: werkend, uitkeringsgerechtigd en gepensioneerd Nederland hebben een sterke, maatschappijkritische vakbeweging namelijk harder nodig dan ooit.